Het verzuim in de zorg is al jaren hoog. In 2023 bedroeg dit 7,75%, terwijl het landelijk gemiddelde op 5% ligt. Dat hoge verzuimcijfer zet de sector onder druk. Verzuim zorgt voor roosterproblemen en extra werkdruk bij de medewerkers die niet verzuimen. Dat gaat ten koste van medewerkerstevredenheid en verhoogt zo de kans op uitstroom. En uitstroom kost in alle opzichten geld: voor tijdelijke vervanging, werving en selectie en het opleiden en inwerken van nieuwe medewerkers. Het project “Verzuim innovatieve aanpak” onderzocht van 2019 tot 2023 de belangrijkste oorzaken van verzuim in de zorg onder negen zorgorganisaties.
De belangrijkste conclusie uit het onderzoek klinkt bijna als een open deur: “Het risico op uitval van zorgmedewerkers is het groot als ze zich niet gezien en gehoord voelen, in combinatie met een hoge werkdruk, roosterproblemen, een verstoorde balans werk en privé en communicatie met leidinggevenden die niet optimaal is. In elke andere sector zouden deze ingrediënten samen ook goed zijn voor een hoog verzuim, maar blijkbaar komen ze in de zorg juist te veel en te vaak in combinatie voor.
Hoge werkdruk
Hoge werkdruk verwijst naar een situatie waarin medewerkers het werk als zwaar en veeleisend ervaren. Dat komt vooral voor als medewerkers een aanzienlijke hoeveelheid taken en verantwoordelijkheden hebben die onder tijdsdruk moet worden uitgevoerd. Een hoge werkdruk kan leiden tot stress, vermoeidheid en mogelijke negatieve gevolgen voor zowel het mentale als het fysieke welzijn. Met een hoger verzuim neemt de werkdruk voor zorgmedewerkers toe.
Roosterproblemen
Roosters zorgen ervoor dat zorgmedewerkers weten wanneer ze moeten werken en wanneer ze vrij hebben. Roosters scheppen verwachtingen en als aan die roosters wordt gesleuteld, zorgen die veranderingen voor onzekerheid bij de medewerkers. Als de roosters niet incidenteel, maar voortdurend veranderen, leidt dat tot ongenoegen en stress. Verzuim, langdurige uitval en verlofregelingen leiden tot capaciteitsproblemen in de zorg, waardoor roosterproblemen meer regel dan uitzondering zijn.
Balans werk en privé
Onderzoeken naar medewerkerstevredenheid en werkplezier laten keer op keer zien dat autonomie een cruciale factor is. Gebrek aan autonomie zorgt voor irritatie en stress en leidt tot meer verzuim. Hoge werkdruk en roosterproblemen staan een goede balans tussen werk en privé in de weg. Zorgmedewerkers hebben het gevoel dat ze de regie over werk- en vrijetijd kwijt raken. Te vaak moeten overwerken of invallen heeft consequenties voor het privéleven. Op termijn kan dat leiden tot meer verzuim of uitstroom naar een andere baan met meer regelmogelijkheden.
Communicatie
Goede communicatie stimuleert onderling begrip. Als communicatie tekort schiet, zeker als het gaat tussen medewerkers en leidinggevenden, dan leidt dat tot misverstanden, ongenoegen en gebrek aan draagvlak. Communicatie draait om gehoord en gezien worden, van beide kanten. Dat kan alleen als er tijd voor wordt gemaakt en prioriteit aan wordt gegeven. En juist daar gaat het in de zorg vaak mis. Er is te weinig tijd en de zorg voor patiënten of cliënten staat altijd voorop.
Relationeel werken
Het rapport naar aanleiding van het onderzoek “Verzuim innovatieve aanpak” concludeert dat de oplossing ligt in aandacht voor elkaar. Elkaar staat hier voor organisatie, leidinggevenden en medewerkers. Ze geven het zelf de naam “relationeel werken”. Het is niet nieuw in de zorg, maar wel nieuw in de aanpak van ziekteverzuim. Relationeel werken is een benadering waarbij echt oog is voor de medewerker en alle taken en verantwoordelijkheden die iemand heeft, zowel in de werk- als privésituatie, die gericht is op het gezond en duurzaam aan het werk houden van mensen.
Jonge generatie
Relationeel werken stelt eisen aan de organisatiecultuur en competenties van medewerkers. Het gaat uit van kernwaarden als een veilige omgeving, lerende houding, vertrouwen, veiligheid, eigenaarschap en verantwoordelijkheid. Extra aandacht is er voor de jongere generatie in de zorg. Zij besteden meer aandacht aan hun mentale gezondheid, persoonlijke ontwikkeling en ze willen graag meepraten in de organisatie. Goede werkbegeleiding is belangrijk om de overgang van opleiding naar werkpraktijk goed te laten verlopen.
Vinger aan de pols
Als zorgorganisatie kan het interessant zijn om relationeel werken te implementeren in je organisatie. Wil je weten hoe het nu staat met het werkplezier, gevoel van autonomie, balans werk en privé en medewerkersbetrokkenheid, dan kun je dat op een laagdrempelige manier frequent monitoren. Solkie biedt digitale onderzoeken met korte vragen op je mobiele telefoon en overzichtelijke, live rapportages. Onderzoeken waar medewerkers met plezier aan meedoen en waar organisaties blij van worden.
