Als er binnen bedrijven en andere instellingen iets is wat in waarde wordt onderschat, dan is het de vaardigheid van vragen stellen. Het wordt maar zelden beschouwd als een specifieke vaardigheid, waarvan het de moeite waard is om het te leren. Terwijl er veel geld wordt besteed aan allerlei cursussen, opleidingen en trainingen, blijft dit laaghangend fruit ongeplukt. En dat is jammer, want met het stellen van de goede vragen op het juiste moment, draag je bij aan de ontwikkeling van jezelf en je organisatie.
Waarom is het stellen van vragen zo belangrijk?
Door vragen te stellen, leer je. Het is de manier om nieuwe kennis en inzichten te krijgen. Vragen stellen is een voorwaarde voor innovatie. Het bevordert de prestaties binnen de organisatie. Daarnaast bouw je door vragen te stellen, een band op met de ander. Je geeft blijk van interesse voor de kennis en beweegredenen van iemand anders. Daarmee groeit het vertrouwen in elkaar. En een andere, niet onbelangrijke reden is dat het stellen van vragen ervoor zorgt dat verborgen gebreken en andere punten van verbetering aan het licht komen. Vragen stellen draagt dus bij aan de kwaliteit van je organisatie.
“Aan zijn antwoorden kun je zien of een mens verstandig is. Aan zijn vragen kun je zien of hij/zij ook wijs is.”
Naquib Mahfouz, 11-12-1911, Egyptische schrijver en Nobelprijswinnaar
Het belang van blanco
Het is best even wennen om goede vragen te stellen. We hebben de neiging om onze eigen overtuigingen, opvattingen en gedachten mee te nemen in een gesprek. Maar om je echt te kunnen verdiepen in de belevingswereld van de ander, zul je er zelf volledig blanco in moeten gaan. Dat is best lastig. Zeker als je in dezelfde branche of organisatie actief bent, liggen allerlei aannames op de loer. Het praat natuurlijk gemakkelijk als je allebei weet waar je het over hebt, maar juist dan is de kunst om kritisch te blijven en door te vragen. Laat dus alles wat je weet achterwege en gebruik je kennis voor het stellen van goede vragen. Want, zoals in het Engels wordt gezegd: ‘Truth is in the eye of the beholder’.
Waarom we zo weinig vragen stellen
Als het zo belangrijk is voor onszelf en onze organisatie, waarom stellen we dan bijna geen vragen? Er zijn verschillende redenen waarom mensen (bijna) geen vragen stellen:
- Als je vragen stelt, wek je de indruk dat de ander meer weet dan jij en dat past niet bij de onderlinge verhouding zoals jij die graag ziet
- Je stelt geen vragen omdat de ander jou niet interesseert
- Je bent bang voor het antwoord, dat het te langdradig is of niet oplevert wat jij graag wilt horen
- Je hebt de kennis van een ander niet nodig, want je bent ervan overtuigd dat je zelf al voldoende weet
- Je bent bang om met je vraag de indruk te wekken dat je zelf onwetend bent of onbeleefd overkomt.
Toch is de belangrijkste reden dat we zo weinig vragen stellen het gebrek aan kennis over wat een goede vraag je kan opleveren. En het mooie is dat door regelmatig vragen te stellen, je sociale intelligentie toeneemt, wat je in staat stelt nog betere vragen te stellen!
“De verstandigste is niet wie de juiste antwoorden kent, maar wie de juiste vragen stelt.”
Claude Lévi-strauss, 28-11-1908, Frans antropoloog
Meer tips voor een goed gesprek
Er zijn een tal van tips te geven hoe je het rendement van een gesprek kunt vergroten.
Dat zit ‘m zowel in de vragen als in de antwoorden. We zetten er een aantal voor je op een rijtje.
- Zoals eerder gezegd moeten we veel meer vragen, maar overdrijf het niet. Onderzoek heeft geleerd dat een optimaal verkoopgesprek elf tot veertien vragen bevat. Meer dan veertien doet afbreuk aan het resultaat.
- Zorg ervoor dat het een prettig gesprek wordt in plaats van een verhoor. Verweef de vragen in je verhaal in plaats van een lijstje af te werken.
- Als je belangrijke informatie wilt, creëer dan een informele sfeer. Onderzoek heeft aangetoond dat hoe formeler de omgeving en het gesprek, hoe terughoudender mensen zijn met het beantwoorden van de vragen.
- Maak gebruik van kuddegedrag. Een vraag die door anderen eerlijk wordt beantwoord, zul je zelf ook eerder beantwoorden. Je kan als vragensteller ook eerst iets van jezelf geven door je kwetsbaar op te stellen. Dat geeft vertrouwen en draagt bij aan de binding.
- Als je zelf in de antwoordmodus terecht komt, kan je in de situatie komen dat je liever geen eerlijk antwoord geeft. Tijdens het gesprek kan dat leiden tot gehakkel of zelfs liegen. Het is beter om van tevoren voor jezelf helder te hebben wat je wel wilt delen en wat niet.
- Als je een vraag wordt gesteld die je liever niet eerlijk beantwoord, pas dan de techniek van het kantelen toe of probeer er met een grapje mee weg te komen. Dat is sterker dan een antwoord te weigeren. Onderzoek leert dat iemand die iets eerlijk bekent, door 90% van de mensen sympathieker wordt gevonden dan iemand die een antwoord weigert.
- Lees hier ook de blog over “Hoe verbeter je prestaties met een beoordelingsgesprek?”
Vragen stellen betekent leren, dus verbeteren
Het stellen van goede vragen zorgt er dus voor dat je meer rendement haalt uit samenwerking en communicatie. Leren doe je niet door strikt vast te blijven houden aan je eigen ideeën, maar door je open te stellen voor de ideeën en denkwijzen van anderen. Pas als je je verdiept in anderen door de goede vragen te stellen, kan je groeien, nieuwe ideeën opdoen en de samenwerking optimaliseren. Het stimuleert je om te gaan experimenteren en je creativiteit neemt toe. Ook zul je af en toe goed onderuit gaan, maar op den duur zul je jezelf verbreden en verder groeien. Het stellen van goede vragen is dus van onschatbare waarde.
Bij Bureau Lagerweij maken ze al jaren gebruik van de verschillende mogelijkheden door onze assessments op te bouwen met goede vragen, zodat we een genuanceerd beeld krijgen van de kandidaat en zo onze opdrachtgevers optimaal kunnen adviseren.
Solkie houdt de vinger aan de pols door elke maand medewerkers te bevragen over hun tevredenheid. Want van veel en vaak vragen word je wijs en bouw je aan vertrouwen. En Solkie doet dat op een originele, laagdrempelige manier.
Heb je zelf ook nog tips voor een goed gesprek? Deel ze dan met ons of stel een vraag. We houden van vragen.
